اهمیت آرایه‌شناختی داده‌های گرده‌شناسی در جنس Sedum از ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 دانشیار گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

در این مطالعه، دانه‌های گرده 22 گونه از جنس Sedum s.l. متعلق به تیره گل‌نازیان از ایران با استفاده از میکروسکوپ نوری (LM) و میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که دانه‌های گرده متقارن شعاعی، جور قطب، عمدتا دارای سه شیار منفذی (به ندرت چهار شیار)، کوچک تا متوسط و در شکل‌های کشیده، تقریبا کشیده و کشیده-کروی بودند. در بررسی سطح دانه گرده، دو نوع مختلف از تزیینات اگزین در نمونه‌ها مشاهده شد (چروکیده-مخطط و چروکیده-مخطط-سوراخدار). از میان ویژگی‌های بررسی شده، اندازه و شکل دانه گرده دو صفت مهم آرایه‌شناختی در سطح جنس محسوب شده که در تفکیک اعضای دو جنسPhedimus  و Hylotelephium از جنس .Sedum s.s مؤثر بودند. نتایج آنالیز عددی براساس 15 صفت کمّی و کیفی نیز تایید‌کننده تعیین حدود این جنس‌ها از یکدیگر بود. آنالیز صفات ریخت‌شناسی انتخاب شده نزدیکی دو بخش Sedum و Epeteium را در جنس Sedum s.s. نشان داد. همچنین، صفات ریخت‌شناسی گرده، از نظر آرایه‌شناختی در تعیین حدود گونه‌های نزدیک بسیار مفید بود.
 
 
 

کلیدواژه‌ها


Akhiani, Kh. 2000. Sedum L. Pp. 15–43. In: Assadi, M., Maassumi, A. & Khatamsaz, M. (eds), Flora of Iran Vol. 32. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (In Persian).
Amini Rad, M., Eggli, U. & Gholipour, A. 2017. Prometheum rechingeri, a new report from Iran. Rostaniha 18: 142–149.
Berger, A. 1930. Crassulaceae. Pp. 352–485. In: Engler, A. & Prantl, K. (eds), Die natürlichen Pflanzenfamilien Vol. 184. Engelmann, Leipzig.
Borissova, A.G. 1939. Crassulaceae. Pp. 8–132. In: Komarov, V.L. (ed.), Flora SSSR Vol. 9. Moskva, Leningrad.
Calie, P.J. 1981. Systematic studies in Sedum section Ternata (Crassulaceae). Brittonia 33: 498–507.
Chamberlain, D.F. 1972. Sedum. Pp. 224–243. In: Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey Vol. 4. Edinburgh.
Froderstrom, H. 1932. The genus Sedum L. A systematic essay.Horti Gothoburgensis 7: 1–125.
Giuliani, C., Foggi, B. & Mariotti, M. 2017. Floral morphology, micromorphology and palynology of selected Sedum s.l. species (Crassulaceae). Plant Biosystematic 3: 333–348.
Jansson, C. A. & Rechinger, K.H. 1970. Crassulaceae. Pp. 4–18. In: Rechinger, K.H. (ed.), Flora Iranica Vol. 72. Academic Press. Graz.
Karaer, F., Celep, F. & Kutbay, G. 2010. Morpho-logical, ecological and palynological studies on Sempervivum sosnowskyi Ter-Chatsch. (Crassulaceae) with a new distribution record from Turkey. Australian Journal of Crop Science 4: 247–251.
Kim, J.H. 1994. Pollen morphology of genus Sedum in Korea. Plant Biology 37: 245–252.
Mayuzumi, Sh. & Ohba, H. 2004. The phylogenetic position of eastern Asian Sedoideae (Crassulaceae) as inferred from chloroplast and nuclear DNA sequences. Systematic Botany 29: 587–598.
Messerschmid, T.F.E., Klein, J.T., Kadereit, G. & Kadereit, J.W. 2020. Linnaeu’s folly-phylogeny, evolution and classification of Sedum (Crassulaceae) subfamily Sempervivoideae. Taxon 69: 892–926.
Mignot, M., Hoss, C., Dajoz, I., Leuret, C., Henry, J.P., Dreuillaux, J.M., Heberle-Boriss, E. & Till-Bottraud, I. 1994. Pollen aperture polymorphism in the angiosperms: importance, possible causes and consequences. Acta Botanica Gallica 141: 109–122.
Mohammadi Shahrestani, M., Beygom Faghir, M. & Assadi, M. 2020. Comparative anatomical studies in relation to taxonomy of Sedum s.l. (Crassulaceae) in Iran. Turkish Journal of Botany 44: 281–294.
Mort, M.E., Soltis, D.E., Soltis, P.S., Francisco-Ortega, J. & Santos-Guerra, A. 2001. Phylogenetic relationships and evolution of the Crassulaceae inferred from matK sequence data. American Journal of Botany 88: 76–91.
Nadot, S., Ballard, H.E., Creach, J.B. & Dajoz, I. 2000. The evolution of pollen heteromorphism in Viola: A phylogenetic approach. Plant Systematic Evolution 23: 155–171.
Nikulin, V.Y., Gontcharova, S.B., Stephenson, R. & Gontcharov, A.A. 2016. Phylogenetic relationships between Sedum L. and related genera (Crassulaceae) based on ITS rDNA sequence comparisons. Flora 224: 218–229.
Ohba, H. 1978. Generic and infrageneric classification of the Old World Sedoideae (Crassulaceae). Journal of Faculty of Science 12: 139–198.
Oybak, E., Pinar, N.M. & İnceoğlu, Ö.1997. Pollen grains in Some Turkish Sempervivum L. (Crassulaceae). Turkish Journal of Botany 21: 27–29.
PoWO. 2021. Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Published on the Internet; http://plantsoftheworldonline.org/ (accessed on 16 Dec. 2021).
Punt, W., Hoen, P.P., Blackmore, S., Nilson, S. & Thomas, L. 2007. Glossary of palaeobotany and palynology. Review of Palaeobotany and Palynology 143: 1–81.
Qaiser, M., Perveen, A. & Sarwar, G.R. 2015. Pollen morphology of the family Crassulaceae from Pakistan and Kashmir and ITS taxonomic implication. Pakistan Journal of Botany 47: 1481–1493.
Rohlf, F.J. 1997. NTSYS-pc: Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System, Version 2.0. Exeter Software. Setauket, New York.
Saeidi Mehrvarz, Sh., Yousefi, N., Mohammadi, M. & Marcussen, Th. 2014. Pollen studies in the genus Viola (Violaceae) from Iran. Acta Botnica Croatica 73: 93–106.
Sarwar, G.R.2002. Sedum. Pp. 1–65. In: Ali, S.I. & Qaiser, M. (eds), Flora of Pakistan Vol. 209. Missouri Botanical Garden and Karachi University Press, Karachi.
Sarwar, G.R. & Qaiser, M. 2012. A numerical taxonomy of the genus Rosulara (DC.) Stapf. from Pakistan and Kashmir. Pakistan Journal of Botany 44: 349–354.
Sorsa, P. 1968. Pollen morphology of four Sedum telephium L. subspecies studied by means of Nomarski's interference-contrast equipment. Annual Botany Fennici 5: 98–101.
’t Hart, H. 1975. The pollen morphology of 24 European species of the genus Sedum L. Pollen et Spores 16: 373–387.

’t Hart, H.1985. Chromosome number in Sedum (Crassulaceae) from Greece. Willdenowia 15: 115–135.

’t Hart, H.1995. Evolution and Systematics of the Crassulaceae. Pp. 159–172. In: Eggli, U. (ed.), Infrafamilial and Generic Classification of the Crassulaceae. Leiden, Backhuys.
’t Hart, H. 2003. Prometheum. Pp. 204-207. In: Eggli, U. (ed.). Illustrated Handbook of Succulent Plant, Crassulaceae Vol. 8. Springer-Verlag, Berlin.
Thiede, J. & Eggli, U. 2007. Crassulaceae DC. Pp. 83–118. In: Kubitzki, K. (ed.), The Families and Genera of Vascular Plants Vol. 4. Springer-Verlag, Berlin.
Van Ham, R.C. & ’t Hart, H.1998. Phylogenetic relationships in the Crassulaceae inferred from chloroplast DNA restriction site variation. American Journal of Botany 85: 123–134.
Xie, D.M., Peng, D.Y., Fang, C.W., Qin, M.J., Wang, D.Q. & Huang, L.Q. 2014. Sedum spiralifolium (Crassulaceae): a new species from Anhui Province, China. Phytotaxa 183: 171–182.
Zheng, Y. 1997. A pollen morphology study on twelve species of Sedum in Anhui. Behavioral Brain Research 17: 158–162.