مطالعه بیوسیستماتیکی Tanacetum tenuissimum، گزارش جدید از شمال‌غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

2 دانشیار پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

گونه (Trautv.) Grossh Tanacetum tenuissimum (تیره کاسنی) به عنوان گزارش جدید از شمال‌غرب ایران و استان آذربایجان شرقی گزارش می‌شود. این گونه، با داشتن صفاتی از قبیل طول گیاه (15-40 سانتی‌متر)، طول جقه (4/2-0/0 میلی‌متر)، طول فندقه (2/3-8/1 میلی‌متر)، تعداد رگه‌های فندقه (6-10 عدد)، شکل حاشیه جقه (کنگره‌ای)، طول و عرض کپه (8 × 5/4 میلی‌متر) و طول و عرض برگ‌های قاعده‌ای (1 × 5 سانتی‌متر) از T. tabrisianum که نزدیک‌ترین گونه خویشاوند است، قابل تشخیص می‌باشد. همچنین، بررسی ریزریخت‌شناسی دانه گرده به کمک میکروسکوپ نوری و الکترونی نشان داد دانه‌های گرده از نوع سه شیار-روزنه‌ای و خاردار (تیپ آنتمیس) هستند و براساس نسبت طول قطبی (P) به قطر استوایی (E)، شکل 75% آن‌ها بیضی-دایره‌ایی، 15% تقریبا بیضی و 10% دایره‌ایی است. نقشه پراکندگی این گونه به همراه دو گونه خویشاوند خود (T. canescens و T. tabrisianum) در دنیا و ایران، شرح کامل ریخت‌شناسی گیاه، ریزریخت‌شناسی دانه گرده و کلید شناسایی برای سه گونه ذکر شده، ارایه گردیده است.
 
 

کلیدواژه‌ها


Baltisberger, M. & Widmer, A. 2016. Chromosome numbers and karyotypes within the genus Achillea (Asteraceae: Anthemideae). Willdenowia 46: 121–135.
Chehregani, A. & Hajisadeghian, S. 2009. New chromosome counts in some species of Asteraceae from Iran. Nordic Journal of Botany 27: 247–250.
Chehregani, A. & Mehanfar, N. 2008. New chromosome counts in the tribe Anthemideae (Asteraceae) from Iran. Cytologia 73: 189–196.
Chehregani, A., Atri, M., Sarmadi, J. & Asgari, M. 2011. Chromosome number variation in Tanacetum polycephalum Schultz Bip. (L.) (Asteraceae) in west of Iran. Caryologia 64 3: 302–308.
Djavadi, S.B. 2008. Three new records Tanacetum for the flora of Iran. Rostaniha 9: 23–32.
Ghasemkhani, T., Ahmadi, M. & Atri, M. 2013. Variation of chromosome numbers in 14 populations of Tanacetum parthenium and eight populations of T. polycephalum in Hamedan Province, Iran. Chromosome Botany 8: 103–108.
Inceer, H. & Hayirlioglu-Ayaz, S. 2007. Chromosome numbers in the tribe Anthemideae (Asteraceae) from north-east Anatolia. Botanical Journal of the Linnaean Society 153: 203–211.
Inceer, H., Hayirlioğlu-Ayaz, S., Güler, H. S., Aksu, N. & Özcan, M. 2012. Karyological studies of some representatives of Tanacetum L. (Anthemideae-Asteraceae) from north-east Anatolia. Plant Systematics and Evolution 298: 827–834.
Javadi, H. 2017. Karyologial data of Tanacetum polycephalum Schultz-bip. and T. parthenium Schultz-bip. (Asteraceae) populations. Journal of Cell and Molecular Research 9: 59–66.
Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. 2007. The families and genera of vascular plants. 8: Flowering plants, eudicots, Asterales. Springer, Berlin. 342 pp.
Kazemi, M., Sonboli, A., Zare Maivan, H. & Kazempour Osaloo, S. 2014a. A taxonomic reassessment of the Tanacetum aureum (Asteraceae, Anthemideae) species group: insights from morphological and molecular data. Turkish Journal of Botany 38: 1259–1273.
Kazemi, M., Sonboli, A., Zare Maivan, H., Kazempour Osaloo, S. & Mozaffarian, V. 2014b. Tanacetum tarighii sp. nov. (Asteraceae-Anthemideae) from north west of Iran. Annales Botanic Fennici 51: 419–422.
Kurşat, M. 2020. Karyotype analysis in ten taxa of Tanacetum L. (Asteraceae) from Turkey. Cytologia 85: 203–207.‏
Li, J., Chen, S.M., Chen, F.D. & Fang, W.M. 2008. Karyotype and meiotic analyses of six species in the subtribe Chrysantheminae. Euphytica 164: 293–301.
Martin, J., Torrell, M. & Valles, J. 2001. Palynological features as a systematic marker in Artemisia L. and related genera (Asteraceae-Anthemideae). Plant Biology 3: 372–378.
Moradi Behjou, A., Sonboli, A., Riahi, H. & Kazempour Osaloo, S. 2016. Achene micromorphology in Tanacetum (Asteraceae-Anthemideae) and its taxonomic and phylogenetic implications. Flora 222: 37–51.
Mozaffarian, M. 2005. Notes on the tribe Anthemideae (Compositae), new species, new records and new combinations for Iran. Iranian Journal of Botany 11: 115–127.
Mozaffarian, M. 2008. Flora of Iran, Compositae: Anthemideae and Echinopeae. Pp. 134–198. In: Tanacetum L. Tehran: Research Institute of Forests and Rangelands Press, Iran.
Oberprieler, C., Himmelreich, S., Kallersjo, M., Valles, J. & Vogt, R., 2009. Anthemideae. Pp. 631–666. In: Funk, V., Susanna, A., Stuessy, T.F., Bayer, R. (eds), Systematics Evolution and Biogeography of Compositeae., Vienna Austria. IAPT Press.
Olanj, N., Garnatje, T., Sonboli, A., Valles, J. & Garcia, S. 2015. The striking and unexpected cytogenetic diversity of genus Tanacetum L. (Asteraceae): a cytometric and fluorescent in situ hybridization study of Iranian taxa. BMC Plant Biology 15: 174–189.
Olanj, N., Sonboli, A. & Javadi, S.B. 2017. Palynological Study of tribe Anthemideae (Asteraceae) in Iran. Taxonomy and Biosystematics 31: 29–42.
Olanj, N., Sonboli, A., Riahi, H. &Kazempour Osaloo, S. 2013. Karyomorphological study of nine Tanacetum taxa (Asteraceae, Anthemideae) from Iran. Caryologia 66: 321–332.
Podlech, D. 1986. Tanacetum. Pp. 88–148. In: Rechinger, K.H. & Gruck, V. (eds), Flora Iranica 158. Akademische Druck- und Verlagsanstalt Graz.
Sadeghian, S., Hatami, A., Jafari, E. & Hamzeh'ee, B. 2019. Chromosome count reports of two rare endemic species of Tanacetum in Iran. Iranian Journal of Botany 25: 44–48.
Sonboli, A., Kazempour Osaloo, S., Mozaffarian, V., Naderi, K. & Larti, M. 2010a. Tanacetum zahlbruckneri (Compositae-Anthemideae), an enigmatic record from Iran and its phylogenetic position. Rostaniha 11: 175–181.
Sonboli, A., Kazempour Osaloo, S., Riahi, H. & Mozaffarian, V. 2010b. Tanacetum joharchii sp. nov. (Asteraceae-Anthemideae) from Iran: and its taxonomic position based on molecular data. Nordic Journal of Botany 28: 74–78.
Sonboli, A., Olanj, N. & Pourmirzaei, A. 2011. Biosystematics and phylogeny of Tanacetum fisherae, a new record from Iran. Rostaniha 12: 165–175.
Tzvelev, N.N. 1995. Tanacetum. Pp. 303–344. In: Shiskin, B.K. & Bobrov, E.G. (eds), Flora U.S.S.R., Vol. 26. Koenigsten: Bishen Singh, Mahendra Pal Singh and Koeltz Scientific Books.