ریزریخت‌شناسی دانه گرده در برخی گونه‌‏های تیره اسفناجیان و روابط آرایه‌شناختی آن‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زیست‏شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زیست‏شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 استاد پژوهش مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

5 استاد گروه زیست‏شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

ویژگی‌های ریزریخت‌شناسی دانه گرده نُه جنس از تیره اسفناجیان (Atriplex، Bassia،Bienertia ،Chenopodium ، Dysphania، Haloxylon، Kochia، Salsola و Suaeda) که قادر به تحمل شرایط بسیار حاد بوم‌شناختی در ایران هستند، به وسیله میکروسکوپ نوری (LM) و میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که صفات کمّی و کیفی ریزریخت‌شناسی دانه گرده در جنس‌های مورد بررسی متفاوت بودند. دندروگرام به دست آمده از این بررسی، جنس‌های مورد بررسی را در دو گروه و سه تیپ قرار داد. اگر چه گروه اول از لحاظ آرایه‌شناسی و فیلوژنی مفید واقع نشد، اما گروه دوم تا حدودی مطابق با سطوح آرایه شناسی و فیلوژنی براساس بررسی‌های اخیر مربوط به جنس‌های مورد مطالعه بود که شامل تیپ‌هایA  (Atriplex)، C (Chenopodium) و (Dysphania) D می‌شد. تعداد حفره‌ها، نقش مهمی در ایجاد گروه دوم داشت. تعداد echinus ها در حفره‌ها و در سطح 10 میکرومتر مربع اگزین نقش مهمی در ایجاد گروه اول داشتند و بقیه صفات دانه گرده در تعیین هر دو گروه دارای اهمیت بودند.
 
 

کلیدواژه‌ها


Akhani, H., Edwards, G. & Roalson, E.H. 2007. Diversification of the old world Salsoleaes l. (Chenopodiaceae): molecular phylogenetic analysis of nuclear and chloroplast datasets and a revised classification. International Journal of Plant Sciences 168(6): 931–956.
APG, I.V. 2016. An update of the angiosperm phylogeny group classification for the orders and families of flowering plants. Botanical Journal of the Linnean Society 181(1): 1–20.
Assadi, M. 2021. Chenopodiaceae family in Iran, the plants tolerant to harshy and unfavorable habitats. Journal of Iran Nature 5(25): 27–35.
Borsch, T. 1998. Pollen types in the Amaranthaceae, Morphology and Evolutionary Significance. Grana 37: 129–142.
Borsch, T. & Barthlott, W. 1998. Structure and evolution of misarticulate pollen. Grana 37: 68–78.
Cue´noud, P., Savolainen, V., Chatrou, L.W., Powell, M., Grayer, R.J. & Chase, M.W. 2002. Molecular phylogenetics of Caryophyllales based on nuclear 18S rDNA and plastid rbcL, atpB, and matK DNA sequences. American Journal of Botany 89: 132–144.
Davies, H.A. 1999. General preparation of material and staining of sections. Methods in Molecular Biology 117: 1–11.
Dehghani, M., Djamali, M. & Akhani, H. 2020. Pollen morphology of the subfamily Salicornioideae (Chenopodiaceae) in Eurasia and north Africa. Palynology 452: 45–258.
Dehghani, M. & Akhani, H. 2009. Pollen morpho-logical studies in subfamily Suaedoideae (Chenopodiaceae). Grana 48: 79–101.
Erdtman, G. 1952. Pollen Morphology and Plant Taxonomy, Angiosperms. Almqvist and Wiksell, Stockholm.
Fuentes-Bazan, S., Uotila, P. & Borsch, T. 2012. A novel phylogeny-based generic classification for Chenopodium Sensu Lato, and a tribal rearrangement of Chenopodioideae (Chenopodiaceae). Willdenowia 42: 5–24.
Gamal, E. & El Ghazali, B. 2021. Pollen Morphological Studies in Amaranthaceae s.lat. (incl. Chenopodiaceae) and Their Taxonomic Significance: A Review. Grana. https://doi.org/10.1080/00173134.2021.1950829.
Ghahremaninejad, F., Ataei, N. & Nejad Falatoury, A. 2017. Comparison of angiosperm flora of Afghanistan and Iran in accordance with APGIV system. Nova Biologica Reperta 4(1): 73–97.
Ghazali, G.E.B. 2021. Pollen Morphological Studies in Amaranthaceae s. lat. (incl. Chenopodiaceae) and their Significance. A Review.
Hamdi, S.M.M., Malekloo, M., Assadi, M. & Nejadsatari, T. 2009. Pollen micromorphological studies of the genus Chenopodium (Chenopodiaceae) In Iran. Asian Journal of Plant Science 8(2): 129–137.
Hesse, M., Halbritter, H., Zetter, R., Weber, M., Buchner, R., Frosch-Radivo, A. & Ulrich, S. 2009. Pollen Terminology (An Illustrated Handbook). Springer, 266 Pp., New York.
Hedge, I.C., Akhani, H., Freitag, H., Kothe-Heinrich, G., Podlech, D., Rilke, S. & Uotila, P. 1997. Chenopodiaceae, In: Flora Iranica (K.H. Rechinger, ed.). Akad D.U.VA, Graz.
Hernández-Ledesma, P., Berendsohn, W.G., Borsch, T.O., Von Mering, S., Akhani, H., Arias, S., Castañeda-Noa, I., Eggli, U.R., Eriksson, O., Flores-Olvera, H., Fuentes-Bazán, S., Kadereit, G., Klak, C., Korotkova, N., Nyffeler, R., Ocampo, G., Ochoterena, H., Oxelman, B., Rabeler, R.K., Sanchez, A., Schlumpberger, B.O. & Uotila, P. 2015. A taxonomic backbone for the global synthesis of species diversity in the angiosperm order Caryophyllales. Willdenowia 45: 281–383.
Judd, W.S., Campbell, C.S., Kellogg, E.A., Stevens, P.F. & Donoghue, M.J. 2008. Plant Systematics: A Phylogenetic Approach. 3rd ed. MA, Sinauer Assoc, Sunderland.
Kadereit, G., Borsch, T., Weising, K.H. & Freitag. 2003. Phylogeny of Amaranthaceae and Chenopodiaceae and the evolution of c4 photosynthesis. International Journal of Plant Sciences 164(6): 959–986.
Kadereit, G., Mavrodiev, E.V., Zacharias, E.H. & Sukhorukov, A.P. 2010. Molecular phylogeny of Atripliceae (Chenopodioideae, Chenopodiaceae) implications for systematics, biogeography, flower and fruit evolution, and the origin of c4 photosynthesis. American Journal of Botany 97(10): 1664–1687.
Kovach, W. 1999. MVSP-a Multivariate Statistical Package for Windows, Ver. 3.1. Kovach Computing Services, Pentraeth, Wales, Great Britain.
Kuhn, U., Bittrich, V., Carolin, R., Freitag, H., Hedge, I.C., Uotila, P. & Wilson, P.G. 1993. Chenopodiaceae. Pp. 253–281. In: K. Kubitzki, J.G. Rohwer & V. Bittrich (eds), Families and Genera of Vascular Plants, Vol. II, Flowering Plants, Dicotyledons: Magnoliid, Hamamelid and Caryophyllid families. Springer, Berlin.
Lu, K.Q., Li, M., Wang, G.H., Xu, L.S., Ferguson, D.K., Trivedi, A., Xuan, J., Feng, Y., Li, J.F., Xie, G., Yao, Y.F. & Wang, Y.F. 2018. New pollen classification of chenopodiaceous for exploring and tracing desert vegetation evolution in eastern arid central Asia. Journal of Systematics and Evolution 57(2): 190–199.
Müller, K. & Borsch, T. 2005. Phylogenetics of Amaranthaceae based on Matk/Trnk Sequence Data-evidence from parsimony, likelihood, and Bayesian analyses. Annals Missouri Botanical Garden 92(1): 66–102.
Malekloo, M., Hamdi, S.M.M., Assadi, M. & Nejadsatari, T. 2010. Morphological, micro- morphological and anatomical studies of Chenopodium album complex in Iran. Iranian Journal of Botany 6(1): 69–75.
Olvera, H.F., Fuentes-Soriano, S. & Nez Herna Ndez, E.M. 2006. Pollen morphology and systematics of Atripliceae (Chenopodiaceae). Grana 45: 175–194.
Perveen, A. & Qaiser, M. 2012. Pollen flora of Pakistan-Lxx: Chenopodiaceae. Pakistan Journal of Botany 4(4): 1325–1333.
Pinar, N.M. & Inceoglu, O. 1998. Pollen morphology of Turkish Chenopodium L. (Chenopodiaceae). Turkish Journal of Botany 23: 179–186.
Punt, W., Hoen, P.P., Blackmore, S., Nilsson, S. & Thomas, L. 2007. Glossary of pollen and spore terminology. Review of Paleobotany and Palynology 143: 1–81.
Rechinger, H.K.R. 1997. Chenopodiaceae in Flora Iranica. Graz. No. 172.
Skvarla J.J. & Nowicke J.W. 1976. Ultrastructure of pollen exine in Centrospermous families. Plant Systematic and Evolution 126: 55–78.
Toderich, K.N., Shuyskaya, E.V., Ozturk, M., Juylova, A. & Gismatulina, L. 2010. Pollen morphology of some Asiatic species of genus Salsola (Chenopodiaceae) and its taxonomic relationships. Pakistan Journal of Botany 42: 155–174.
Wen, Z.B., Zhang, M.L., Zhu, G.L. & Sanderson, S.C. 2010. Phylogeny of Salsoleae S.L. (Chenopodiaceae) based on DNA sequence data from its, Psbb-Psbh, and Rbcl, with emphasis on taxa of northwestern China. Plant Systematic and Evolution 288(1–2): 25–42.