مطالعه گرده‌شناسی برخی گونه‌های جنس Anthemis و اهمیت سیستماتیکی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات،

2 محقق گروه گیاه‌شناسی، موزه تاریخ طبیعی وین، وین، اتریش

چکیده

با هدف روشن نمودن پیچیدگی‌های آرایه‌شناختی جنس Amthemis، ریخت‌شناسی دانه گرده 19 گونه متعلق به سه بخش از جنس Anthemis (با مفهوم محدود) و دو گونه از جنس Cota از ایران با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق، مشخصات دقیق ریخت‌شناسی دانه‌های گرده این جنس ارایه می‌شود. دانه‌های گرده از نوع سه شیار-منفذی میانی و خادردار بودند. شکل گرده‌ها پرولیت و گرد با طول محور قطبی 35-20 میکرومتر و طول محور استوایی 5/26-3/20 میکرومتر بود. کوچک‌ترین دانه گرده در
A. microcephala و بزرگ‌ترین آن در A. odontostephana یافت شد. خارها به طور معمول هرمی با قاعده پهن و آرایش سطحی بین خارها عمدتا چروکیده-حفره‌دار بودند. سیزده صفت کمی و کیفی به کمک روش UPGMA،  MDSو PCA در نرم‌افزار  PASTمورد بررسی قرار گرفتند. آنالیز عددی نشان داد که در جدایی آرایه‌های بررسی شده، صفاتی مانند شکل دانه گرده، تزیینات اگزین، طول و تراکم خار‌ها، مشخصه‌های با ارزشی هستند. داده‌های گرده‌شناسی تقسیم‌بندی موجود بخش‌های این جنس را تایید نمود، به طوری که آنالیز خوشه‌بندی گونه‌های بررسی شده را به
سه گروه مجزا تقسیم‌بندی کرد و مشخص شد که  A. brachystephanaو A. lorestanica از  A. sect. Anthemisقرابت زیادی با
A. odontostephana داشتند. مشخصات دانه‌های گرده A. sect. Anthemis با جنس‌های Tripleurospermum و Cota مشابهت زیادی داشت و داده‌های گرده‌شناسی جنس Anthemis از آرایه‌شناختی مرسوم نسبت به طبقه‌بندی فیلوژنی بیشتر حمایت می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها


Altan, S. & Akyalçin, H. 2017. Palynology of taxa belonging to Anthemis L., and Cota J. Gay genera that grow at Çanakkale province. Journal of Scientific Perspectives 1: 1–18.
Atazadeh, N., Sheidai, M., Attar, F., Ghahremaninejad, F. & Koohdar, F. 2020. A palynological study of genus Cousinia Cass. (family Asteraceae), sections Cynaroideae Bunge and Platyacanthae Rech. f. Grana 59: 428–443.
Boissier, E. 1875. Flora Orientalis Vol. 3. Genève, Basel & Lyon. 1033 pp.
Bremer, K. 1994. Asteraceae, Cladistics and Classification. Timber Press, Portland, Oregon.
Bremer, K. & Humphries, C. 1993. Generic monograph of the Asteraceae-Anthemideae. Bulletin of the Natural History Museum, London (Botany) 23: 71–177.
Çeter, T., Pınar, N.M., İnceer, H., Hayırlıoğlu-Ayaz, S. & Yaprak, A.E. 2013. The comparative pollen morphology of genera Matricaria L. and Tripleurospemum Sch. Bip. (Asteraceae) in Turkey. Plant Systematics and Evolution 299: 959–977.
Čigurjaeva, A.A. & Tereškova, T.V. 1983. Palinologija tribi Anthemideae Cass. (Asteraceae Dum.). Ukrainian Botanical Journal 40: 39–43.
Dauti, A., Kapidani, G., Pupuleku, B., Kallajxhiu, N. & Jance, A. 2014. The palynomorphological characteristics of Anthemis in Albania. Albanian Journal of Agricultural Sciences 95–99.
De Leonardis, W., Piccione, V., Zizza, A. & Zampino, D. 1991. Flora palinologica italiana-contributo
alla caratterizzazione morfobiometrica delle Anthemideae (Asteraceae). Bollettino delle sedute della Accademia Gioenia di Scienze Naturali in Catania 24: 229–242.
Eig, A. 1938. Taxonomic Studies on the oriental species of the genus Anthemis. Palestine Journal of Botany, Jerusalem Series 1: 161–224.
Erdtman, G. 1969. Handbook of Palynology, Morphology, Taxonomy and Ecology. Munksgaard, Copenhagen.
Faegri, K. & Iversen, J. 1992. Textbook of Pollen Analysis. New York: Wiley. 295 pp.
Faegri, K., Kaland, P.E. & Krzywinski, K. 1989. Textbook of Pollen Analysis, 4th ed. Wiley, Chischester.
Fernandez, R.B. 1976. Anthemis L. Pp. 145–159. In: Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H., Walters S.M. & Webb, D.A. (eds), Flora Europaea Vol. 4. Cambridge University Press. Cambridge.
Flann C. 2009. Global Compositae Checklist, Published at http://compositae.landcareresearch.co.nz/Default.aspx [Accessed 16 Feb. 2020].
Funk, V.A., Susanna, A., Steussy, T.F. & Robinson, H.E. 2009. Classification of Compositae. Systematics, Evolution, and Biogeography of Compositae. International Association for Plant Taxonomy, Vienna, Austria.
Ghafoor, A. 2010. The genus Anthemis L. (Compositae-Anthemideae) in Arabian Peninsula: a taxonomic study. Pakistan Journal Botany 42: 79–98.
Grierson, A.J.C. & Yavin, Z. 1975. Anthemis L. Pp. 174–221. In: Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol. 5. Edinburgh University Press. Edinburgh.
Greuter, W. 1968. Contributio floristica austro-aegaea 13. Candollea 23: 145–150.
JACQ 2019. Digital Herbaria. https:// herbarium.univie.ac.at/database/search.php.
Jeffrey, C. 2007: Compositae: Introduction with Key to Tribes. Pp. 61–87. In: Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. (eds). Families and Genera of Vascular Plants 8. Flowering Plants, Eudicots, Asterales. Springer-Verlag, Berlin.
Hayat, M.Q., Ashraf, M., Khan, M.A., Yasmin, G., Shaheen, N. & Jabeen, S. 2010. Palynological study of the genus Artemisia (Asteraceae) and its systematic implications. Pakistan Journal of Botany 42: 751–763.
Hesse, M., Halbritter, H., Weber, M., Buchner, R., Frosch-Radivo, A., Ulrich, S. & Zetter, R. 2009. Pollen Terminology: an Illustrated Handbook. Springer Science & Business Media.
Iranshahr, M. 1986. Anthemis L. Pp. 5–44. In: Rechinger, K.H. (ed.), Flora Iranica, Compositae No. 158. Akademische Druck-u Verlagsantalt, Graz.
Linnaeus, C. 1737. Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum, figuram, situm & proportionem omnium fructificationis partium. Lugduni Batavorum: Wishoff.
Linnaeus, C. 1753. Species Plantarum. Holmia: Laurentius Salvius.
Martin, J., Torrell, M., Korobkov, A.A. & Valles, J. 2003. Palynological features as a systematic marker in Artemisia L. and related genera (Asteraceae, Anthemideae), II: implications for subtribe Artemisiinae delimitation. Plant Biology 5: 85–93.
Moore, P.D., Webb, J.A. & Collinson, M.E. 1991. Pollen Analysis. 2nd. ed. Blackwell Scientific Publishers, Oxford.
Mozaffarian, M. 2008. Anthemis L. Pp. 6–63. In: Assadi, M. (ed.), Flora of Iran, Compositae Vol. 59. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
Olanj, N., Sonboli, A. & Javadi, S.B. 2017. Palynological study of tribe Anthemideae (Asteraceae) in Iran. Journal of Taxonomy and Biosystematics 31: 29–42.
Oberprieler, C. 1998. The Systematics of Anthemis L. (Compositae, Anthemideae) in W. and C. North Africa. Bocconea 9: 1–328.
Oberprieler, C. 2001. Phylogenetic relationships in Anthemis L. (Compositae, Anthemideae) based on nrDNA ITS sequence variation. Taxon 50: 745–762.
Oberprieler, C. & Vogt R. 2006. The taxonomic position of Matricaria macrotis (Compositae-Anthemideae).  Willdenowia 36: 329–338.
Oberprieler, C.H., Vogt, R. & Watson, L.E. 2007. Tribe Anthemideae Cass. The Families and Genera of Vascular Plants. Pp. 342–374. In: Kubitzki, K. Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. (eds). Flowering Plants, Eudicots, Asterales, Vol. VIII. Heidelberg Berlin, Springer-Verlag.
Özbek, M.U., Özbek, F., Başer, B., Cabi, E. & Vural, M. 2016. Pollen morphology of the genus Cota J. Gay (Asteraceae) in Turkey. Botany Letters 163: 435–448.
Pellicer, J., Hidalgo, O., Garcia S., Garnatje, T., Korobkov, A.A., Valles, J. & Martin, J. 2009. Palynological study of Ajania and related genera (Asteraceae, Anthemideae). Botanical Journal of the Linnean Society 161: 171–189.
Podani, J. 2001. SYN-TAX 2000. Computer Programs for Data Analysis in Ecology and Systematics. User’s Manual. Scientia, Budapest, Hungery.
POWO, 2020. Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Published at: http://www.plantsoftheworldonline.org. [Accessed 16 Feb. 2020].
Presti, R.M.L., Oppolzer, S. & Oberprieler, C. 2010. A molecular phylogeny and a revised classification of the Mediterranean genus Anthemis s.l. (Compositae, Anthemideae) based on three molecular markers and micromorphological characters. Taxon 59: 1441–1456.
Punt W., Hoen P.P., Blackmore S., Nilsson S. & Le Thomas, A. 2007. Glossary of pollen and spore terminology. Review of Palaeobotany and Palynology 143: 1–81.
Stanski, C., Moro, R.S., de Souza Nogueira, M.K.F., Kuniyoshi, Y.S. & da Luz, C.F.P. 2018. Palynology of species of Anthemideae, Eupatorieae, Inuleae, Mutiseae, and Senecianeae
tribes occurring in the region of Campos Gerais, Paraná State, Brazil. Iheringia. Série Botânica 73: 353–362.
Skvarla, J.J. 1971. Fine structure of the pollen of Anthemis nobilis L. (Anthemideae-Compositae). Proceedings of the Oklahoma Academy of Science 51: 61–62.
Stix, E. 1960. Pollen morphologische untersuchungen an Compositen. Grana 2: 41–114.
Thiers, B. 2019. Index herbariorum, a Global Directory of Public Herbaria and Associated Staff.
New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium. Published at: http://sweetgum.nybg.org/ih/ [Accessed 28 Feb. 2020].
Valdes,  B., Diez, M.J. & Fernandez, I. 1987. Atlas polinico de Andalucia occidenta. Diputacion de Cadiz: Universidad de Sevilla Excma.
Wagenitz, G. 1976. Systematics and phylogeny of the Compositae (Asteraceae). Plant Systematics and Evolution 125: 29–46.
Wodehouse, R.P. 1926. Pollen grain morphology in the classification of the Anthemideae. Bulletin of the Torrey Botanical Club 53: 479–485.
Wodehouse, R.P. 1928. Pollen grains in the identification and classification of plants 1. The Ambrosiaceae. Bulletin of the Torrey Botanical Club 55: 181–198.
Wodehouse, R.P. 1935. Pollen Grains: Their Structure, Identification, and Significance in Science and Medicine. Mc Graw-Hill Book Company.