شناسایی اکوتیپ‌های بلندمازو براساس ویژگی‌‌های ریخت‌شناختی برگ و میوه در جنگل‌‌های استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت

2 دانشیار گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت(saeidimz@guilan.ac.ir)

3 دانشیار پژوهش بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران

چکیده

جنس بلوط یکی از مهم‌ترین جنس‌های تیره راش می‌باشد که از نظر اکولوژیکی و اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است. بلندمازو بومی شمال ایران و از عناصر مهم جنگل‌های خزری محسوب می‌شود که جمعیت‌های مرکب این گونه 5/6 درصد از این جنگل‌ها را تشکیل می‌دهند. این مطالعه، به منظور شناخت حالت‌های مختلف بروز صفات کیفی و کمی برگ و میوه بلندمازو و تاثیر خصوصیات اکولوژیکی بر این صفات در زیستگاه‌های مختلف جنگل‌های استان گیلان انجام شد. بدین منظور، در مناطق جنگلی استان، هشت زیستگاه با تنوعی از شرایط اکولوژیکی انتخاب شد و در هر زیستگاه داده‌های مورد نظر با استقرار تصادفی 5-3 کوادرات 10 × 10 متر برداشت گردید. در مجموع، 970 نمونه برگ و 880 نمونه میوه از 180 پایه درخت جمع‌آوری شد. سپس 10 صفت برگ (شش صفت کمی و چهار صفت کیفی) و نُه صفت میوه (هفت صفت کمی و دو صفت کیفی) به همراه خصوصیات اکولوژیکی (اقلیمی، توپوگرافی و خاکی) هر زیستگاه اندازه‌گیری و ثبت شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزارهایSAS ver. 9 ، ver. 16 SPSS و ver. 2 NTSYS-pc مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تغییر شرایط اکولوژیکی در زیستگاه‌های مختلف منجر به بروز اشکال مختلف صفات ریخت‌شناختی برگ و میوه از نظر کمی و کیفی خواهد شد، به طوری که می‌توان جمعیت‌های حاضر در زیستگاه‌های مورد مطالعه را به عنوان اکوتیپ‌های مجزا در نظر گرفت.