Quercus castaneifolia ecotyping on the basis of effective ecological factors on leaf and fruit morphological characteristics in the forests of Guilan province (N Iran)

Document Type : Research Paper

Authors

1 MSc Student, Department of Biology, Faculty of Science, University of Guilan, Rasht, Iran

2 Associate Prof., Department of Biology, Faculty of Science, University of Guilan, Rasht, Iran (saeidimz@guilan.ac.ir)

3 Research Associate Prof., Department of Botany, Research Institute of Forests & Rangelands, Tehran, Iran

Abstract

The Oak genus (Quercus L.) is one of the most important genera of beach family (Fagaceae) that has ecological and economical importance. Chestnutleaf oak (Quercus castaneifolia C.A. Mey.) is native to Iran and distributed in Hyrcanian forests. Pure and mixed stands of this taxon have covered about 6.5 % of Hyrcanian forests. This study was undertaken to evaluate the effects of ecological factors on the morphological characteristics of Q. castaneifolia leaves and fruits in various habitats of forests of Guilan province. Thus, eight habitats (ecotypes) with variable ecological conditions in the forested areas of Guilan province were selected and in each ecotype 3-5 100 m2 plots were established. 970 leaf and 880 fruit samples were collected from 180 trees. In addition to measuring and recording ecological factors (climate, topographic and edafic factors) of each habitat, 10 leaf morphological characters (six quantitative and four qualitative traits) and nine fruit characters (five quantitative and two qualitative traits) were also recorded. Finally, the raw data were analyzed by SAS, SPSS and NTYSYS softwares. The results showed that ecological conditions in different regions lead to different qualitative and quantitative morphological traits of leaves and fruits, so that the habitats can be considered as distinct ecotypes.

Article Title [Persian]

شناسایی اکوتیپ‌های بلندمازو براساس ویژگی‌‌های ریخت‌شناختی برگ و میوه در جنگل‌‌های استان گیلان

Authors [Persian]

  • فرشته شیخ‌حسن 1
  • شهریار سعیدی مهرورز 2
  • یونس عصری 3
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت
2 دانشیار گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت(saeidimz@guilan.ac.ir)
3 دانشیار پژوهش بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران
Abstract [Persian]

جنس بلوط یکی از مهم‌ترین جنس‌های تیره راش می‌باشد که از نظر اکولوژیکی و اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است. بلندمازو بومی شمال ایران و از عناصر مهم جنگل‌های خزری محسوب می‌شود که جمعیت‌های مرکب این گونه 5/6 درصد از این جنگل‌ها را تشکیل می‌دهند. این مطالعه، به منظور شناخت حالت‌های مختلف بروز صفات کیفی و کمی برگ و میوه بلندمازو و تاثیر خصوصیات اکولوژیکی بر این صفات در زیستگاه‌های مختلف جنگل‌های استان گیلان انجام شد. بدین منظور، در مناطق جنگلی استان، هشت زیستگاه با تنوعی از شرایط اکولوژیکی انتخاب شد و در هر زیستگاه داده‌های مورد نظر با استقرار تصادفی 5-3 کوادرات 10 × 10 متر برداشت گردید. در مجموع، 970 نمونه برگ و 880 نمونه میوه از 180 پایه درخت جمع‌آوری شد. سپس 10 صفت برگ (شش صفت کمی و چهار صفت کیفی) و نُه صفت میوه (هفت صفت کمی و دو صفت کیفی) به همراه خصوصیات اکولوژیکی (اقلیمی، توپوگرافی و خاکی) هر زیستگاه اندازه‌گیری و ثبت شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزارهایSAS ver. 9 ، ver. 16 SPSS و ver. 2 NTSYS-pc مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تغییر شرایط اکولوژیکی در زیستگاه‌های مختلف منجر به بروز اشکال مختلف صفات ریخت‌شناختی برگ و میوه از نظر کمی و کیفی خواهد شد، به طوری که می‌توان جمعیت‌های حاضر در زیستگاه‌های مورد مطالعه را به عنوان اکوتیپ‌های مجزا در نظر گرفت.